بانک چیست- قسمت اول

بسیاری از افراد در نگاه نخست با بانک آشنایی دارند و آن را مکانی برای ذخیره پول و دریافت وام می دانند. اما اگر به شکل دقیق و تخصصی بخواهیم بانک را تعریف کنیم باید چنین تعریفی ارائه داد.

بانک یک نهاد اقتصادی بوده که وظایفی چون تجهیز و توزیع اعتبارات، عملیات اعتباری، عملیات مالی، خرید و فروش ارزها، نقل و انتقال وجوه، وصول مطالبات اسنادی و سود سهام مشتریان، پرداخت بدهی مشتریان، قبول امانات، نگهداری سهام و اوراق بهادار و اشیای قیمتی مشتریان، انجام وظیفهٔ قیمومیت و وصایت برای مشتریان، انجام وکالتخریدها و فروش را انجام می دهد.

بنابراین وظایف متعددی بردوش این نهاد بزرگ اقتصادی است. بانک ها زیر نظر بانک مرکزی هستند و تمامی عملکردها در زیر نظر بانک مرکزی قرار دارد. بنابراین باید بانک مرکزی را در راس همه بانک ها قرار داد که خود زیر نظر دولت قرار دارد.

بانک مرکزی نیز همانند بانک ها باید وظایفی را انجام دهد که نگهداری فلزات گرانبها و ارزهای متعلق به دولت، نگهداری ذخایر قانونی و موجودی نقدی بانک‌های تجاری، ایجاد امکانات اعتباری برای بانک‌های تجاری، انجام دادن عملیات تصفیه حساب بین بانک‌ها، صندوقداری و نمایندگی مالی برای عملیات بانکی دولت، اجرای سیاست پولی و کنترل حجم اعتبارات.

این بانک مسؤولیت کنترل شبکه بانکی و اداره سیاست پولی ثبات و برخی دیگر را دربر می گیرد. ریشه نام بانک از زبان فرانسوی banque که برگرفته از کلمه ایتالیایی banca برگرفته بوده و این کلمه نیز ناشی از واژه آلمانی bench.counter است.

اگر بخواهیم به یکی از موارد تاریخی فعالیت بانک ها در زمینه مالی اشاره کنیم می توان سکه درهم نقره یونان است که از مستعمرهٔ ترابزون یونان باستان در دریای سیاه، ترابزون کنونی، پیش از میلاد، می‌باشد که در موزهٔ بریتانیا درلندن به نمایش گذاشته شده‌است.

قدیمی ترین شکل بانکداری مربوط به دوره هخامنشیان می شود و در آن زمان یهودیان مسئولیت عهده داری بانک را داشتند. دو واژه بانک و چک نیز در آن زمان به کار گرفته شده و چک در حقیقت نامی از آن عصر است. نام چک از ایران به دیگر نقاط جهان انتقال پیدا کرده و امروزه این اسم برای آن به کار گرفته می شود.

به شکل استاندارد بانک ها باید به عنوان عامل پرداخت کننده از طریق اجرای چک‌ها یا حساب‌های جاری مشتریان، فعالیت می‌کنند که چک‌های کشیده شده در وجه مشتریان درآن بانک را پرداخت می‌کنند و چکهای سپرده به حسابهای جاری مشتریان را جمع‌آوری می‌کنند.

همچنین بانک‌ها وجوه مشتریان را از طریق دیگر روشهای پرداخت، نظیر ACH، انتقال مخابره‌ای یا تلگرافی، EFTPOS، ماشین گویای اتوماتیک (ATM) خودپرداز نیز انجام می دهند.