آشنایی با ربا

در قرآن نهی های فراوانی به ربا شده است و این کتاب آسمانی مردمان را نصیحت می کند که از ربا بپرهیزند زیرا نه تنها پول آن برای دو طرف معامله حرام است بلکه عواقب شومی را برای طرفین معامله به دنبال دارد.

اگر بخواهیم تعریفی برای ربا داشته باشیم باید بیان داشت که فردی به فرد دیگر پولی قرض داده و توافق می شود که مبلغ برگشت داده شده بیش از مبلغ روز قرض باشد. البته این نوع ربا را نوع قرضی می گویند و در جامعه چنین موردهایی به شکل فراوان یافت می شود.

در فقه نیز برای ربا توضیحی داده شده که بیان می دارد: ”دو کالا از اجناسی که با وزن یا پیمانه خرید و فروش می شوند که اگر در معامله پایاپای (کالا به کالا) هر دو از یک جنس باشند و یکی از دیگری زیادی داشته باشد، رباست.”

بنابراین ماهیت هر دو ربا حرام بوده و در هیچ نوع و معامله ربایی را شاهد نیستیم که حلال باشد و قرآن آن را درست و حلال داند. بنابراین هر گاه فردی مازاد چیزی که به فرد دیگر داده را باز پس گیرد در حقیقت ربا می گویند که در شکل عامیانه به آن نزول می گویند.

در مقابل ربا سود حلال قرار داشته که برمبنای آن هر سودی که خاصیت ربا درون آن نباشد بدون شک حلال است و افرادی که چنین معامله ای داشته باشند، یک معامله حلالی را برقرار کردند. برای مثال اگر فرد پولی را به طرف مقابل قرض داده و هنگام طلب مبلغی بیشتر از مبلغ طلب را درخواست نکند این ربا نیست و حلال محسوب می شود. اما مقابل اگر فرد مبلغ بیشتر از مبلغ روز قرض را از بدهکار درخواست کند، قطعا ربایی در کار است و مطلقا حرام است.

این مطلب را هم بخوانید: قاچاق چیست؟

در کتاب های فقهی راه هایی برای مانع از روی دادن ربا وجود داشته که با کمی تحقیق می توان آنها را کسب کرد. بسیاری برای آنها سوال است که آیا قرعه کشی نیز در دسته ربا قرار دارد یا خیر که پاسخ منفی است و قرعه کشی که بانک ها برگزار می کنند جوایز آن حلال است و در دسته حرام قرار نمی گیرد.

با تمامی این تفاسیر در حال حاضر می دانید که ربا چیست و چه زمانی معامله حرام و ربا محسوب می شود. اگر بخواهیم تعریف کوچکی داشته باشیم باید بیان کرد که “اصطلاحی در شریعت اسلامی است به معنی گرفتن یک مال در عوض پرداخت مالی از همان جنس است به طوری که میزان یکی زیادتر از دیگری باشد این عمل در دین یهود نیز حرام شناخته شده است به طوریکه در قرآن خطاب به یهودیان زشت بودن ربا بازگو شده است.”

به فردی که ربا می دهد رباخوار گفته می شود که نه تنها در آخرت مجازاتی سخت داشته بلکه در دنیا نیز عواقب نافرجامی در انتظار آن است.