یکی از داروهای پرکاربرد در درمان انواع بیماری‌های عفونی در انسان و دام، آنتی‌بیوتیک‌ها هستند. مصرف بیرویه این دارو در دام‌ها می‌تواند منجر به باقیمانده دارویی در فرآورده‌های خامی دام (نظیر شیر) شود و باعث ایجاد مشکلات بهداشتی در جوامع انسانی گردد. امروزه با گسترش روش‌های جدید در دامپروریها، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل ورم پستان، بیماری‌های موضعی و... رایج شده است. نگرانی در خصوص باقیمانده‌های دارویی در مواد غذایی به حدی افزایش یافته است که سازمان‌های ناظر بر ایمنی غذا بر عاری بودن مواد غذایی از این باقیمانده‌ها تأکید دارند. در حال حاضر کلیه کیت‌های تشخیص آنتی‌بیوتیک در شیر خام، وارداتی هستند و هزینه نسبتاً بالایی دارند. همین هزینه بالا سبب شده است که شرکت‌های لبنی از برندهای ارزان‌تر که خطای عملکرد بالایی دارند استفاده نمایند یا صرفاً برای کنترل شیر خام مصرفی در محصولات تخمیری خود از این کیت‌ها استفاده کنند. اساس کار ساخت کیت‌های تشخیص سریع آنتی‌بیوتیک رایج، بدین‌صورت است که نانو گیرنده‌های اختصاصی برای آنتی‌بیوتیک‌های مورد نظر در تماس با مقدار مشخصی شیر خام قرار می‌گیرند (عمدتاً دما به‌عنوان کاتالیزور عمل می‌کند) و در صورت وجود آنتی‌بیوتیک‌ها، آن‌ها را جذب می‌کنند.
با وارد کردن استریپ کاغذی به مجموعه، محلول به سمت بالای استریپ حرکت می‌کند و در صورت آزاد بودن گیرنده‌های نانوی بالا آمده، آن‌ها جذب مکان‌های مشخص می‌شوند و تشکیل خط قرمز به معنی کمتر از حد مجاز بودن آنتی‌بیوتیک موردنظر را می‌دهند و در غیر این صورت خط قرمز تشکیل نمی‌شود که معرف مثبت بودن آنتی‌بیوتیک است. جهت شناسایی باقیمانده‌های دارویی در صنعت غذایی از روش‌های مختلف کمی و کیفی ازجمله اسپکتوفتومتری، کروماتوگرافی، الکتروفورز، میکروبیولوژی و ایمنوشیمیایی استفاده می‌شود که این روش‌ها به دلیل هزینه و زمان بالا قابل‌استفاده در صنعت لبنی نمی‌باشد. به‌غیر از کیت‌های تشخیص سریع آنتی‌بیوتیک در شیر خام، چندین روش دیگر نیز برای تشخیص آنتی‌بیوتیک‌ها در شیر خام وجود دارد که عبارت‌اند از:
- استفاده از دستگاه HPLC که آزمایش پرهزینه و وقت‌گیر است و نیاز به اپراتور متبحر دارد.
- استفاده از روش الایزا که آزمایش پرهزینه و وقت‌گیر است و نیاز به اپراتور متبحر دارد.
- تست لخته که آزمایش ارزان ولی وقت‌گیر و دقت تشخیص بسیار ضعیف است.
- کیت کوپن که انجام آزمایش وقت‌گیر می‌باشد.
به‌طور کلی در صنعت لبنی، شیر در معرض آلودگی های شيميايي زيادي قرار دارد. این آلودگی‌ها از طرق مختلف نظیر درمان دام، انواع مواد غذایی، محیط شیردوشی و فرآیند تولید وارد شیر می‌شوند، از این رو ضروری است تا با کنترل دقیق، خطر آلودگی شیر را به حداقل رساند. آلوده‌کننده‌های شيميايي شير عبارت‌اند از: آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌ها، ضدعفونی‌کننده‌ها، نيتريت‌‌ها، نيترات‌ها و نيتروزآمين‌ها، حشره كش‌ها، سموم قارچي، فلزات سمي، دي اكسين‌ها و غیره. آنتی‌بیوتیک‌ها محصولات متابولیسم ثانویه میکروارگانیسم‌ها هستند که توانایی از بین بردن باکتری‌ها و جلوگیری از رشد آن‌ها را دارند. از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌منظور کنترل بیماری‌های سيستميك و موضعي در دامپروریها استفاده می‌شود. كنترل ورم پستان متداول‌ترین مورد مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها می‌باشد، آنتی‌بیوتیک‌های محلول در چربي نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های محلول در آب مدت طولانی‌تری در پستان باقي می‌مانند. ازآنجایی‌که دامداران برای درمان بیماری‌های میکروبی ایجاد شده بین گله‌های خود از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌کنند، این داروها در سرتاسر بدن دام ازجمله در شیر خام نیز وارد می‌شوند. هر آنتی‌بیوتیک بعد از ورود به بدن، نیاز به مدت‌زمان معینی جهت تجزیه و دفع از بدن دام را دارد. به دلایل زیر در نباید از شیرهای خام آنتی‌بیوتیکی استحصال‌شده به در صنایع لبنی مورد استفاده قرار گیرند: (لازم به ذکر اینکه آنتی‌بیوتیک‌ها نسبت به حرارت پاستوریزه و استریل، مقاوم هستند)
1- از این شیرها در تولید محصولات تخمیری نمی‌توان استفاده کرد، زیرا آنتی‌بیوتیک‌ها از رشد میکرو ارگانیسم‌های مفید مورد استفاده در محصولات ذکر شده، جلوگیری به عمل می‌آورد یا روند رشد آن‌ها را دچار اختلال می‌کند، لذا محصول تولیدشده با این شیرهای خام، کیفیت مناسبی را نخواهند داشت.
2-هنگامی‌که محصولات لبنی دارای آنتی‌بیوتیک بیشتر از سطح MRL تعیین شده، مصرف می‌شوند می‌توانند عوارض بهداشتی متعددی ازجمله ایجاد واکنش‌های آلرژی، زدودن میکرو فلور طبیعی بدن، خطرات مسمومیت، ایجاد میکروارگانیسم‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک و کاهش حساسیت نسبت به درمان آنتی‌بیوتیک و ... را ایجاد کنند.
چندین روش برای تشخیص آنتی‌بیوتیک‌ها در شیر خام وجود دارد از جمله روش‌های HPLC، لیزا، انتشار در ژل و تست لخته که همگی این روش‌ها گران‌قیمت، وقت‌گیر هستند یا دقت تشخیص لازم را ندارند. از آنجائی‌که شیر یک ماده غذایی بسیار مغذی برای میکروارگانیسم‌ها می باشد، باید جهت تخلیه و فرآوری در کارخانه، هر چه سریع‌تر تعیین تکلیف شوند تا کمترین رشد میکروبی را در آن داشته باشیم، لذا در حال حاضر در آزمایشگاه‌های دریافت شیر خام، از کیت‌های تشخیص سریع آنتی‌بیوتیک بدین منظور استفاده می‌گردد. ولی از آنجائی که این کیت‌ها همگی وارداتی هستند، با بومی‌سازی تولید آن‌ها می‌توان به کاهش هزینه انجام آزمون و تعامل مناسب با تولیدکننده به‌منظور دستیابی به سطوح ام آر ال تعریف‌شده در استانداردهای ملی یا کنترل آنتی‌بیوتیک‌های بومی مصرفی در کشور دست پیدا کرد و حتی نسبت به صادرات آن اقدام نمود. به طور متوسط شرکت متقاضی روزانه نیاز به 60 عدد کیت تشخیص آنتی بیوتیک دارد و در نظر دارد دانش فنی تولید این کیت ها را از تیم های توانمند کسب نماید.
جهت سفارش کیت تشخیص آنتی بیوتیک برند بالیا با شماره 02142190 داخلی 160 تماس حاصل فرمایید.
مشاهده وب سایت